στρατεύω

(I)

ΝΜΑ [στρατός]

(μέσ. και παθ.) στρατεύομαι

καλούμαι και κατατάσσομαι στον στρατό, καλούμαι να υπηρετήσω ως στρατιώτης

νεοελλ.

μέσ.

1. μτφ. (το μέσ.) στρατεύομαι

τάσσομαι στην υπηρεσία ενός σκοπού

2. (η μτχ. μέσ. ενεστ. ως επίθ.) στρατευόμενος, -η, -ο

μτφ. αυτός που συμμετέχει σε έναν αγώνα ή αυτός που οφείλει να συμμετέχει σε αγώνα για την υπεράσπιση, την προώθηση ή, αντίθετα, την καταπολέμηση μιας ιδεολογίας («η στρατευόμενη Εκκλησία» — η επίγεια, εγκόσμια εκκλησία, σε αντιδιαστολή προς την επουράνια, η οποία αγωνίζεται κατά τής αμαρτίας και τών επηρειών τού διαβόλου)

3. (η μτχ. παθ. παρακμ. ως επίθ.) στρατευμένος, -η, -ο

α) αυτός που υπηρετεί στον στρατό («στρατευμένα νιάτα»)

β) μτφ. (για πρόσ.) αυτός που εθελοντικά υπηρετεί μια ιδέα ή έναν σκοπό κοινωνικό ή πολιτικό (α. «στρατευμένος ποιητής» β. «στρατευμένη τέχνη» — τέχνη που υπηρετεί πολιτικές, εθνικές ή άλλες σκοπιμότητες)

αρχ.

1. οδηγώ στράτευμα ή στόλο εναντίον κάποιου, εκστρατεύω («ἐπεὶ οὖν Τισσαφέρνης ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα ἐστράτευσεν...», Ξεν.)

2. λαμβάνω μέρος σε εκστρατεία

3. συγκεντρώνω στρατό, κατατάσσω ως στρατιώτη, στρατολογώ

4. μτφ. κινούμαι επιθετικά εναντίον κάποιου («ἑνὸς δ' ἐπ' ἀνδρὸς δώματα στρατεύοιεν», Ευρ.)

5. (μέσ. και παθ.) υπηρετώ στον στρατό

6. (το αρσ. μτχ. μέσ. αορ.) στρατευσάμενος

αυτός που βρίσκεται στον στρατό, αυτός που βρίσκεται σε πόλεμο

7. (το αρσ. μτχ. παθ. παρακμ.) ἐστρατευμένος

αυτός που εκπλήρωσε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, που έχει υπηρετήσει ως στρατιώτης

8. φρ. α) «στρατεύεσθαι μετά τινων» — το να εκστρατεύει κανείς μαζί με άλλον (Ευρ.)

β) «στρατεύεσθαι ὑπέρ τινος» — το να εκστρατεύει κανείς για την υπεράσπιση κάποιου

(Πλάτ.)

γ) «στρατεύεσθαι ὑπό τινι» — το να εκστρατεύει κανείς υπό την αρχηγία κάποιου (Πλούτ.)

δ) «μισθοῡ στρατεύεσθαι» — το να λαμβάνει κανείς μέρος, να συμμετέχει σε εκστρατεία ως μισθοφόρος (Ξεν.)

ε) «ἐκ καταλόγου στρατεύεσθαι» — το να υπηρετεί κανείς στον στρατό ως εγγεγραμμένος στους καταλόγους τών στρατευσίμων (Ξεν.)

στ) «οἱ στρατευόμενοι Ἕλληνες» — οι Έλληνες που υπηρετούν στον στρατό (Αριστοφ.).

————————

(II)

Ν [στράτα]

μτφ. οδηγώ στον σωστό δρόμο («ο θεός να σέ στρατέψει»).